Licht als gewasbeschermingsmiddel?

De keuzes die de teler maakt op lichtgebied, beïnvloeden zo tevens het biologische evenwicht in de kas. Dat geldt bij het ophangen van meer assimilatielicht maar ook bij de keuze voor een bepaald type coating of glas. Als je door middel van een diffuse coating zoals ReduFuse of ReduFuse IR meer licht kunt toelaten, wordt de kaswittevlieg een stuk actiever. Maar gelukkig geldt dat ook voor zijn natuurlijke vijand, de sluipwesp Encarsia. Netto resultaat is dat bij meer licht de kaswittevlieg beter wordt bestreden. Meer licht doet eitjes van luizen en tabakswittevlieg sneller uitkomen, maar ook die van roofmijten. Het hangt van de soort plaag en zijn natuurlijke bestrijders af hoe het evenwicht komt te liggen bij een hoger lichtniveau.

Maar niet alleen de beestjes reageren op het lichtniveau; de plant zelf doet dat ook. Bij een hoger lichtniveau maakt hij meer stoffen aan om zich te verdedigen. Daar zit wel een logica in. Hij assimileert meer, zodat er meer overblijft voor de afweerstoffen. In zijn algemeenheid kun je zeggen dat een hoger lichtniveau werkt als gewasbeschermingsmiddel.

Kleurvoorkeur

Dat insecten duidelijke kleurvoorkeuren hebben, weet elke teler. Niet voor niets zijn de vangplaten geel of blauw gekleurd. De combinatie van lichtsterkte en lichtkleur beïnvloedt het vliegen, het zoekgedrag, de verspreiding binnen het gewas en de mogelijkheden om zich te oriënteren. Niet alleen van plaaginsecten maar ook van de natuurlijke vijanden die hen aanvallen. Veel blauw stimuleert spint bijvoorbeeld om in rust te gaan.
Bij insecten heeft van alle kleuren het UV-licht de meeste invloed. Witte vlieg, trips, spint en mineervliegen zijn bij een verlaagd UV-niveau minder actief en raken gedesoriënteerd. Dat geldt niet voor roofmijten, die functioneren dan nog goed.
UV heeft een kortere golflengte dan zichtbaar licht en is te verdelen in UV-A (320-400 nm) en UV-B (280-320 nm). Nu komt er in een gewone tuinbouwkas nauwelijks UV-B-licht binnen, dit hangt namelijk af van het dektype. Diamantglas laat bijvoorbeeld meer door, evenals verschillende diffuse glassoorten.

Ook coatings kunnen het spectrum in het UV-gebied veranderen. Met name ReduSol en ReduHeat bieden in het UV-gebied een schermende werking. UV-B doodt schimmels, maar UV-A heeft juist een stimulerend effect op de sporenvorming, bijvoorbeeld bij botrytis. Dat is een extra reden, naast het effect op plaaginsecten, om het UV-A niveau te drukken.

Lichtrecept

Het onderzoek naar de effecten van licht op ziekten en plagen is sterk in ontwikkeling. De inzet van rode belichting om de plantweerbaarheid tegen schimmels te verhogen, lijkt momenteel het meest perspectiefvol. Noorse en Finse onderzoekers menen dat op termijn een lichtrecept te vinden is als gewasbeschermingsmiddel. Dat zou dan bestaan uit een verhoogd niveau aan rood en verlaagd UV-A, ondersteund door gerichte schimmelbestrijding met het agressieve UV-C. Naarmate de ontwikkeling van lichtkleurspecifieke coatings verder gaat, wordt dit mogelijk een effect om meer rekening mee te houden.