Met lichtstrategie plantmodel sturen
De kwaliteit van bloemen en planten wordt onder andere bepaald door de vorm en compactheid. Veel siergewassen zullen in de kassen teveel rek vertonen. Daarom worden er, om tot de gewenste uniforme plantvorm te komen, remstoffen gebruikt.
Enkele siergewassen die niet zonder remstoffen geteeld kunnen worden zijn: poinsettia, perkplanten, kalanchoë en bepaalde soorten (pot)chrysanten. Het gebruik van chemische middelen komt door milieu overwegingen echter steeds meer ter discussie te staan. Het onderzoek zal zich de komende jaren dus meer gaan richten op alternatieve methoden om met minder of zelfs zonder remstoffen tot een compactere plant te komen.
Veel factoren hebben invloed op de compactheid van planten. Denk hierbij aan lichtintensiteit, lichtkleuren, temperatuur(regiem), beweging van planten en veredeling. Veredelingsbedrijven zijn steeds meer in staat om de plantvorm in te kruisen. Het gebruik van remstoffen kan hierdoor beduidend verminderd worden, wat naast milieuvoordelen ook grote kostenvoordelen met zich meebrengt door minder bespuitingen.
Sturing van de plantvorm
De focus in het onderzoek ligt de laatste jaren op het sturen van de plantvorm met licht. Het zichtbare licht bestaat uit een spectrum van kleuren. Dit spectrum is over de dag en over het jaar heen redelijk constant. In de zomer is er relatief iets meer blauw licht. Bij zonsopgang en zonsondergang is het aandeel rood licht wat lager ten opzichte van het blauwe en verrode licht. Dit effect is groter als er bewolking aan de horizon is.
Door de verhoudingen tussen de lichtkleuren te veranderen, is het mogelijk om de plantvorm te beïnvloeden. Uit onderzoek in klimaatkamers is bekend dat relatief meer blauw licht ten opzicht van rood licht een compactere plant geeft. Ook de rood/verrood verhouding is een belangrijke factor in de lengtegroei van planten. Hoe meer verrood licht, hoe meer de plant rekt. Als we dus de compactheid van planten willen beïnvloeden door middel van lichtkleuren, zullen we de blauw/rood verhouding en de rood/verrood verhouding moeten verhogen.
Andere verhoudingen in lichtkleuren hebben echter ook andere invloeden op de plant. Zo geeft relatief veel blauw licht meer vertakkingen, minder bladoppervlakte en biomassa maar wel dikker blad zodat het geen invloed heeft op de fotosynthese. Ook blijkt uit verschillende onderzoeken dat de huidmondjes verder open gaan onder invloed van blauw licht, waardoor de verdamping toeneemt en de bladtemperatuur lager kan worden. Daarnaast kunnen veranderingen in kleurverhouding invloed hebben op het aantal bloemen en de bloeitijd.
Beïnvloeding van het lichtspectrum
Het lichtspectrum kunnen we op verschillende manieren beïnvloeden. Hierbij valt te denken aan belichten met specifieke kleuren, gekleurde folies, schermdoeken en foto selectieve coatings. Belichten is vooral toepasbaar in periodes met weinig instraling. In de zomermaanden zal er heel veel lichtvermogen geïnstalleerd moeten worden om de kleurverhouding voldoende te veranderen. Een optie zou kunnen zijn om in de donker-uren met extra blauw licht te belichten, maar of dit voldoende effect heeft, is nog niet bekend. Wel is het mogelijk om in de ochtend en avonduren extra te belichten met bijvoorbeeld SON-T lampen om zo de rood/verrood verhouding te beïnvloeden. SON-T lampen stralen relatief veel rood licht uit ten opzichte van verrood licht, waardoor de strekking geremd wordt.
Er zijn folies op de markt die de rood/verrood verhouding veranderen. Hierbij wordt het verrood door de folie geabsorbeerd, zodat er naar verhouding meer rood licht binnen komt, wat weer compactere planten veroorzaakt.
Vooral in de zomermaanden kan met schermdoeken en coatings het lichtspectrum worden beïnvloed. Een coating die de rood/verrood verhouding verandert is ReduHeat. Dit is een coating die het PAR licht maximaal doorlaat en naar verhouding meer infrarood licht weg schermt. Uit onderzoek is gebleken dat de verschillende soorten potplanten duidelijk compacter blijven bij het gebruik van ReduHeat (J.O. Stapel e.a. 2009). Dit effect is voor veel planten nog niet voldoende om de gewenste compactheid van de planten te verkrijgen. Het doel is om coatings te ontwikkelen die een groter effect hebben op de compactheid van planten. Het is echter onmogelijk om dit met alleen een coating te bereiken. Mardenkro werkt actief samen met onderzoeksinstanties en leveranciers van bijvoorbeeld schermdoeken en kasfolies om zo tot teeltrecepten te komen waarbij chemische remming (nagenoeg) niet meer nodig hoeft te zijn.
