Plantengroei maximaliseren door het beperken van infraroodstraling in de kas
Omdat de plant voor het grootste deel uit water bestaat, wordt hij snel opgewarmd door infrarode straling. Water absorbeert infrarood namelijk erg goed. Weren van infrarode straling uit de kas heeft daarom een groot effect op de planttemperatuur.
Alle straling boven een golflengte van 700 nanometer (nm) heet infrarood. Boven het rode licht begint dus infrarood. Van 700 tot 2500 nm is dat near infrared (NIR), ook wel kortgolvige warmtestraling genoemd. Daarboven begint de langgolvige warmtestraling. De plant gebruikt infrarood niet voor de fotosynthese, dus het is geen bezwaar om dat weg te schermen. Wel voorkom je door scherming overmatige opwarming. Die opwarming komt door de eigenschappen van water. Blauw, groen, rood en verrood licht gaan door water heen, maar infrarood zorgt juist voor opwarming, vooral boven de 1200 nm. Op een mooie zonnige dag zie je dat daardoor het gewas, dat immers voor het grootste deel uit water bestaat, flink opwarmt. Vervolgens warmen het gewas en de kasdelen, die ook straling hebben geabsorbeerd, de kaslucht op. Op zo’n dag loopt de opwarming van de planttemperatuur dus voor bij die van de kaslucht. De gewastemperatuur zal in het algemeen hoger zijn dan die van de kaslucht.
Grenzen aan de warmte
Binnen een bepaalde range is het natuurlijk positief dat het gewas opwarmt. Dat is goed voor allerlei processen in de plant. Maar er zijn grenzen. De combinatie van veel licht, een hoge gewastemperatuur en een lage luchtvochtigheid leidt in eerste instantie tot stilstand van de fotosynthese en daarna tot echte schade. Ook voordat het fatale traject bereikt wordt, kan het echter al heel nuttig zijn het oplopen van de planttemperatuur wat te beperken. Met een goede coating hoef je hoeft het gewas minder te koelen waardoor de luchtramen minder open hoeven. Daardoor hou je meer CO2 in de kas, wat tot meer groei leidt. Bij sommige gewassen, zoals chrysant en gerbera, verbetert tevens de bloemkleur als overmatige opwarming voorkomen wordt.
Coaten op het goede moment
Coatings zijn een goede manier om NIR-straling weg te schermen. Ze worden op het dek gezet in de maanden dat de infraroodstraling niet gewenst is en gaan er weer af als de opwarming welkom is.
ReduSol heeft het grootste warmtewerende effect, maar deze coating schermt ook relatief veel licht weg. Daarom is in 2004 het product ReduHeat ontwikkeld, dat onderscheid maakt tussen scherming van groeilicht (PAR) en infraroodstraling. ReduHeat wordt op de voet gevolgd door ReduFuse IR, dat ook een warmtewerend effect heeft. Daarnaast zorgt ook ReduFlex Blue voor warmtescherming, maar dan in mindere mate.
De warmtewering heeft grote voordelen, maar er zijn ook wat effecten om in de afweging mee te nemen. De opwarming van het gewas in de ochtend verloopt langzamer, wat in het voorjaar extra inzet van de minimumbuis kan vergen. Een ander punt is dat infrarood een rechtstreeks effect heeft op het groeipunt. Van alle plantendelen is dat het meest temperatuurgevoelig. Het warmt snel op en de ontwikkelingssnelheid (bladafsplitsing, trosafsplitsing) stijgt met de temperatuur. Dat betekent dus dat de NIR-werende coating de ontwikkelingssnelheid juist vertraagt. de zomer zal dat geen probleem zijn; dan staan de voordelen voorop. In de lente en herfst moet dit aspect meewegen bij de datum van opbrengen en verwijderen.
Verhouding rood/verrood
Tot slot is er nog het sturend effect van de verhouding tussen lichtkleuren. Het eerste stukje van het infrarood, tussen 700 en 800 nanometer, wordt verrood genoemd. Dat is een cruciaal deel, omdat de verhouding tussen rood en verrood licht bepaalt of een gewas compact blijft of lang uitgroeit. En ook bij de bloei-inductie en de bloei speelt deze verhouding een rol. ReduHeat haalt een klein stuk verrood weg en verandert daarmee dus de verhouding. Uit Frans onderzoek blijkt dat ReduHeat bij perkplanten een gunstig effect kan hebben voor de compactheid. Afhankelijk van de soort zorgde ReduHeat ervoor dat de plantjes 7 tot 17% korter bleven. Bij snijbloemen is dit effect niet onderzocht. Daar zou het iets ten koste van de steellengte kunnen gaan, maar hierbij spelen zoveel factoren een rol dat het niet goed te voorspellen is hoe het uitpakt. Gebruikers van ReduHeat maken geen melding van negatieve ervaringen op dit terrein.
Een ander aspect bij de NIR werende coatings is het verschil in rood/verrood scherming van ReduHeat en ReduFuse IR. Samen met de hoge diffusiteit van de ReduFuse IR en deze rood/verrood verhouding kun je bij een tomatengewas meer of minder sturen op generatieve/vegetatieve groei.
ReduHeat kan meer licht toelaten in vergelijking met ReduFuse IR bij dezelfde warmtescherming. Naast de nauwelijks aanwezige diffusiteit van ReduHeat in vergelijk met de ReduFuse IR geeft dit een meer generatieve impuls aan de plant. Ook de sterkere aanpassing van de rood/verrood verhouding bij de ReduHeat in vergelijk met de ReduFuse IR helpt hier mee. Bij sterk generatieve variëteiten kun je de plant wat vegetatiever aansturen door hier ReduFuse IR in te zetten.
