Goed functioneren van huidmondjes is cruciaal
De plant zoekt voortdurend de balans tussen verdamping (vochtverlies) en fotosynthese. Het functioneren van huidmondjes speelt hierbij een belangrijke rol. Gematigde klimaatomstandigheden zijn het best.
Huidmondjes zijn de poorten van de bladeren. Ze laten lucht met kooldioxide, zuurstof en waterdamp door, zowel naar binnen als naar buiten. Daarom spelen ze een cruciale rol bij het functioneren van de plant. Transpiratie, koeling en opname van CO2 voor de fotosynthese zijn allemaal afhankelijk van de toestand van de huidmondjes.
Op de korte termijn is belangrijk hoe ver de huidmondjes open of dicht staan. Op de langere termijn hoeveel huidmondjes er gevormd worden. Zowel het actuele functioneren als de vorming zijn afhankelijk van omgevingsfactoren.
Op een zonnige dag moeten de huidmondjes in principe ver openstaan om voldoende CO2 binnen te laten en zover mogelijk sluiten om het vochtverlies te beperken. Dat zijn natuurlijk geen wensen die samengaan. De plant zoekt daarom voortdurend naar de balans tussen CO2-inlaat en vochtverlies. Die balans is afhankelijk van de vochttoestand van de plant, luchtvochtigheid, lichtintensiteit, lichtkleur en CO2-concentratie. Die veelheid aan factoren maakt het voor de teler niet simpel om specifiek te sturen op het functioneren van de huidmondjes.
Vooral relatieve luchtvochtigheid (RV) is van belang
Maar er zijn wel een aantal algemene principes, waarmee de teler rekening kan houden. De inzichten groeien de laatste tijd onder andere door de onderzoekers van Plant Dynamics en Plant Lighting die met name potplanten bestuderen. Dat is namelijk een groep planten waar nog veel winst te halen valt als er meer licht toegelaten kan worden. Het functioneren van de huidmondjes is daar rechtstreeks mee verbonden.
In zijn algemeenheid stimuleert een hoger lichtniveau de opening van huidmondjes. Ook de kleur van het licht is van belang. Blauw licht bevordert opening, groen licht doet ze meer sluiten. Het is echter altijd een kwestie van gradatie en de kleureffecten zijn niet over de hele dag hetzelfde. Bovendien spelen andere lichtkleuren ook een, soms nog onbegrepen, rol. Proeven geven zeer wisselende resultaten, zodat sturen met lichtkleuren op de opening van huidmondjes nog een brug te ver is. Bij de aanleg van huidmondjes is de positieve invloed van blauw licht wat duidelijker.
Bij het onderzoek met potplanten blijkt de relatieve luchtvochtigheid (RV) de belangrijkste factor. Een hogere RV zorgt zowel voor meer opening als voor meer aanleg van nieuwe huidmondjes in de opkweekfase. Deze principes gelden ook voor groenten- en siergewassen. Een erg hoog CO2-niveau bevordert de sluiting.
Beter functioneren onder coatings
Deze inzichten pleiten voor het gebruik van coatings die ervoor zorgen dat zowel kastemperatuur als planttemperatuur niet te hoog oplopen. Dan hoeft de teler minder te luchten en blijft de RV op peil. Ook het CO2-niveau zakt minder snel in.
De hogere RV zorgt ervoor dat de huidmondjes verder en langer open blijven staan, zodat het gewas meer CO2 kan opnemen en daarmee beter produceert. Op de langere termijn bevordert de hogere RV de vorming van meer huidmondjes.
Omdat het gewas minder snel in de stress raakt kan de verdamping langer doorgaan, wat een positief effect heeft op de opname en distributie van calcium. Dit vermindert de kans op neusrot bij vruchtgroenten.
ReduFuse
Het betere kasklimaat onder coatings maakt het mogelijk meer licht toe te laten, wat zeker bij potplanten de productie flink kan stimuleren. Diffuus licht, bereikbaar met ReduFuse of ReduFuse IR, geeft nog extra voordelen. Er komen geen zonnevlekken meer voor in de kas. Juist in deze zonnevlekken loopt de stress snel op en sluiten de huidmondjes waardoor de fotosynthese daalt. Verder zorgt diffuus licht ook voor een gelijkmatiger klimaat in de kas. Dat is gunstig om het dampdrukdeficiet (VPD) binnen de perken te houden. Ook hierdoor blijven huidmondjes langer open en laten ze langer CO2 door.
