Meer licht geeft betere kwaliteit bij Phalaenopsis

Meer licht geeft meer fotosynthese en dus meer groei, een kortere opkweektijd, snellere bladafsplitsing, meer bloemtakken en een snellere uitgroei. Te veel licht pakt echter funest uit. Dat geeft foto-inhibitie (tijdelijke remming van de fotosynthese) of zelfs onherstelbare schade aan blad of bloemknoppen. Vroeger bleven de telers daarom aan de voorzichtige kant. Na een tijd van experimenteren met veel hogere lichtniveaus, lijkt zich nu een nieuwe teeltstandaard te ontwikkelen, waarbij coatings een belangrijke rol spelen.

Lichtsom

OK Plant in Naaldwijk is in alle teeltfases flink omhoog gegaan met het lichtniveau, vertelt gewasspecialist Leon Kouwenhoven. “In opkweekfase 1 zaten we vroeger op een dagelijkse lichtsom van 3,5 à 4 mol/m², nu is dat 5,5 mol. In opkweekfase 2 hanteren we nu 7 mol, in de koelfase 8 en bij de afkweek 8,5”. Hij stuurt op lichtmetingen in de kas en vindt de lichtsom daarbij een veilige maat, mits aan een aantal voorwaarden is voldaan. “De luchtvochtigheid moet op peil blijven en je moet sterk oppassen voor lichtpieken, met name als de planten de winter uitkomen en ze nog zwak zijn. In die periode neemt het lichtniveau toe. In het begin schermen we het teveel aan licht weg met het energiedoek (LS10) en eventueel het schermdoek erbij”, vertelt hij. De laatste twee jaar heeft hij rond week 8 ReduFuse opgebracht, gevolgd door ReduSol rond week 20, afhankelijk van de weersverwachting.

Meer rust

Het bedrijf teelt kleine Phalaenopsis-soorten uit de Kolibri-lijn. “Bij zulke kleine planten is de verhouding plant, pot en taklengte nog belangrijker. Als de tak iets te lang is, klopt het beeld niet meer”, zegt hij. “Meer licht geeft een compactere plant, vleziger blad, meer takken en knoppen en een snellere teelt. Zoals gezegd: mits je de luchtvochtigheid op het goede niveau houdt. Zodra ReduFuse op het dek zit, krijg je iets meer rust in de kas, maar de pieken moet je nog steeds wegschermen. Heel opvallend is dat je dan bij het schermen geen schaduwbanen meer ziet in de kas door de diffuse coating. Het licht dringt dieper de plant in en je neemt een stukje stress weg”. Het bedrijf realiseert nu een betere kwaliteit dan voorheen. Het is een optelsom van een hogere lichtsom, diffuus licht en andere teeltfactoren. “Maar het is moeilijk te zeggen wat de bijdrage is van al die factoren. Je moet steeds blijven bijsturen”, zegt hij.

Op zoek naar optimum

Teeltadviseur René ’t Hoen van DLV Plant ziet meer telers met dezelfde aanpak als OK Plant: “Rond week 8 ReduFuse erop en dan rond Moederdag een krijtmiddel erbij. Begin september eraf is de gewoonte, maar sommigen verwijderen het soms al twee weken eerder”. Ook de gehanteerde lichtsommen zijn bij veel bedrijven inmiddels gelijk. “We hebben een tijd achter ons van ‘meer is beter’. Sommige bedrijven zaten in de afkweek ver boven de 10 mol, maar de vraag is of de plant dat wel gebruikt. Ook moet je rekening houden met het CAM-karakter van Phalaenopsis. Hij neemt midden op de dag geen CO₂ op”, vertelt hij. “Bovendien staat het lichtgebruik over de dag heen ter discussie. Aan het eind van de dag is het lichtrendement slechter dan in de ochtend. Dus moet je ’s morgens juist meer licht toelaten. In de zomer is dat goed te doen, in de winter moet je er rekening mee houden bij de assimilatiebelichting”. Door nieuwe substraten kan er vochtiger geteeld worden, wat een groeiwinst van 20-30% oplevert. Het is daarbij nog de vraag of de lichtwaarden weer aangepast moeten worden aan die grotere groei.

Lichtkleur

Een ander punt is de lichtkleur. Uit proeven met LED’s blijkt dat veel rood licht de takinductie bevorderd, ook bij hogere temperaturen. Je zou van 19°C naar 21°C kunnen, wat een bezuiniging op de koeling betekent. “Dit soort resultaten werpt veel vragen op”, vertelt ’t Hoen. “Moet je dan LED’s op gaan hangen om meer rood licht te bereiken? Dat lijkt me niet: in de winter geeft de assimilatiebelichting al veel rood. Verder zou je juist het verrood weg kunnen filteren. Dat geeft kansen voor kleurselectieve coatings, maar op dit gebied is nog meer onderzoek noodzakelijk. Ook zie ik kansen voor producten die, nog meer dan nu, alle niet-PAR-licht tegenhouden”. In afwachting daarvan lijkt het hem toch verstandig nu al in de koelfase ReduFuse IR toe te passen, omdat die coating infrarood wegschermt en daarmee de verhouding rood/verrood verandert, waardoor er een betere takinductie ontstaat. Bovendien warmt de koelafdeling dan minder op dan bij gewone ReduFuse. De teeltadviseur ziet, ondanks de overeenstemming over hogere lichtniveaus, in de praktijk grote verschillen in de teeltaanpak. Bedrijven met een buitenscherm gebruiken alleen ReduFuse; daarmee worden de schaduwbanen voorkomen. Bedrijven zonder buitenscherm passen veelal een diffuse coating in het voorjaar en een krijtmiddel in de zomer toe. “Maar ik ken ook een teler die de hele zomer met alleen ReduFuse IR doorkomt”, vertelt hij. “Bij een lage kas is dat dan weer niet mogelijk. Het is allemaal erg in ontwikkeling en er zijn geen standaardrecepten meer”.