ReduFuse en AntiReflect verbeteren sturing van de komkommerteelt

Toen eigenaar Frank van Lipzig twee jaar geleden een nieuwe teeltmanager nodig had, koos hij expres voor iemand zonder ervaring in komkommers. Het was namelijk de bedoeling om met een nieuwe, frisse blik tegen de teelt aan te kijken, zonder de ballast van ingesleten gewoonten.

De nieuwe man - Peter van Ninhuys, voormalig rozenteler - vulde eerst in samenspraak met van Lipzig Het Nieuwe Telen in. Vervolgens kwamen de lichtinval en de lichtbenutting door het gewas aan de orde, plus de inzet van coatings om dat te verbeteren.

Van Lipzig Tuinderijen teelt 8,5 ha komkommers in het Limburgse Horst. Het bedrijf streeft naar optimale duurzaamheid. Daarbij past de verbetering van het teeltresultaat. Immers, hoe meer kwalitatief hoogwaardige komkommers je kunt produceren met dezelfde hoeveelheid energie, hoe duurzamer het resultaat.

Schermen op uitstraling

“Toen ik hier aantrad, hebben we eerst werk gemaakt van Het Nieuwe Telen. Het belangrijkste onderdeel daarvan is dat we schermen op uitstraling. Dat voorkomt dat de kop van de plant te veel afkoelt. Sinds we dat doen, hebben we nauwelijks nog last van de schimmelziekte Mycosphaerella, terwijl dat voorheen wel een uitdaging was”, vertelt van Ninhuys. Dit betekent dat er bijna geen aangetaste komkommers meer weggegooid hoeven te worden.

Hij heeft een nettostralingsmeter aangeschaft die het verschil tussen instraling en uitstraling aangeeft. Bij een netto instraling van 20 à 25 Watt/m² gaat het energiescherm dicht. Hij wacht dus niet tot de uitstraling de overhand krijgt, want dan ben je in feite te laat: dan is de kop al aan het afkoelen.

“We trekken het vaste scherm dan voor 80% dicht. Qua absoluut vocht is er dan geen verschil tussen onder en boven het scherm, zodat de luchtuitwisseling op een rustige manier verloopt”, vertelt hij. “De koppen blijven warm en het watertransport richting de koppen gaat gewoon door en daarmee ook de calciumtoevoer. Dat zorgt voor sterke celwanden, die niet aangetast worden door Mycosphaerella.”

De nieuwe aanpak heeft niet geleid tot een hogere etmaaltemperatuur. 

Verbetering lichtinval

Een volgende stap was een kritische beoordeling van het glas en de lichtdoorlatendheid. “Toen kwamen we al snel bij ReduFuse uit. Je wilt het maximale uit de kas halen, en een diffuse coating geeft een betere lichtverdeling in het gewas. Daardoor kun je bij extreme instraling iets later het vaste scherm dichttrekken. Voorheen ging het schermdoek dicht bij 700 Watt, nu bij 800. Het gewas krijgt dus meer licht, en dat betekent meer fotosynthese”, geeft hij aan.

Hoeveel de bijdrage van ReduFuse is aan de meerproductie, kan hij niet aangeven. Elk jaar is verschillend en bovendien wordt de komkommerteelt geplaagd door virusproblemen. Het huidige jaar is het eerste volledig zonder virus. “Alleen dat al stuwt de productie omhoog. Wat de coating bijdraagt, is dan niet meer te zeggen”, zegt de teeltmanager.

Anders luchten en stoken

De komst van de coating heeft geleid tot een andere manier van luchten. Als de zon aan de luwe zijde van de kas staat, zette hij voorheen de luchtramen aan die kant vol open. Maar door een open raam komt de zon ongefilterd binnen. “Dan gingen de planten op die plaatsen slaphangen. Daaraan kon je dus zien wat het effect van ReduFuse is. Daarom houden we de ramen in zo’n situatie tegenwoordig aan de luwe kant wat meer dicht, terwijl we ze aan de windkant meer openzetten”, vertelt hij.

Een andere verandering is dat hij ’s morgens iets meer moet opstoken om het gewas te activeren. “Na een jaar ervaring met ReduFuse concludeerden we: dit wordt de nieuwe standaard. Je krijgt een betere lichtverdeling en meer licht in de kas, met als gevolg meer fotosynthese. Het gewas krijgt minder stress en staat er frisser bij. Zeker in de koppen zie je dat goed. En groot voordeel van de tijdelijke coating: je haalt ‘m in augustus eraf en dan heb je weer gewoon glas. Dan vang je weer alle licht.”

AntiReflect

Om de lichtinval verder te verbeteren, heeft de kweker in oktober 2018 AntiReflect laten aanbrengen. Het hele areaal is in één keer gecoat. “We hadden belangstelling voor AntiReflect omdat het extra licht meer productie kan geven. In het voor- en najaar is dat interessant. Apart is wel dat je de coating helemaal niet ziet op het dek. Maar meting door het Lichtlab in Wageningen gaf aan dat de verbeterde lichtinval inderdaad gerealiseerd wordt. Verder is opvallend dat de kas aan de zonkant enorm snel opwarmt sinds de coating erop zit. Er komt dus duidelijk meer straling binnen. Daardoor hoef je minder te stoken; van de andere kant moet je in het vroege voorjaar letten op zonnebrand en dus wat meer schermen. We gaan ervan uit dat de lichtwinst door AntiReflect een paar jaar standhoudt”, zegt hij.

Licht meten in de kas

Zo is hij voortdurend bezig met verbetering van de teelt en de lichtbenutting. Een volgende stap ziet hij alweer voor ogen. De klimaatcomputer stuurt nu op een stralingsmeter buiten, op de nok van de kas. Eigenlijk is dat niet logisch: het gaat immers om het licht binnenin de kas. “Ik registreer nu het PAR-licht in de kas met een nieuwe meter. Nog niet op regelen, maar gewoon kijken wat er gebeurt. Hoeveel licht komt er daadwerkelijk binnen en hoe ontwikkelt zich dat per maand. Op den duur kun je uit die inzichten consequenties trekken voor stoken, schermen en inzet van coatings.”