Kleur van het licht van belang
De kleur van het licht heeft effect op de efficiëntie van de fotosynthese maar ook op groei en ontwikkeling. Het wordt steeds meer mogelijk om daar rekening mee te houden.
Veel Led-armaturen bevatten rode, blauwe en verrode leds. Daardoor ontstaat gemakkelijk het idee dat dit de meest ideale kleuren voor plantengroei en ontwikkeling zouden zijn. Maar dat beeld vraagt om een duidelijke nuancering. Ten eerste is het nodig om bij de lichtkleur twee zaken uit elkaar te houden: de invloed van de kleur op de fotosynthese en de invloed op de ontwikkeling.
Bij leds geeft rood de meeste lichtopbrengst per kW elektriciteit. Dat is de reden dat deze kleur overheerst in de armaturen. Omdat een plant bij louter rood licht niet kan groeien, is tevens blauw en soms verrood toegevoegd. Maar planten benutten de andere lichtkleuren ook wel degelijk. Dat blijkt uit de McCree curve: die laat toppen zien bij rood en blauw, maar de fotosynthese bij andere kleuren is zeker niet nul.
Het lukt momenteel goed om bladgewassen en sommige soorten groene potplanten onder louter led-licht te laten groeien. Voor bloeiende siergewassen is dat nog een brug te ver. Maar alle gewassen groeien nog altijd beter onder zonlicht, dus het volledige kleurenspectrum. Dat laten proeven keer op keer zien.
Het zonlicht bestaat uit UV, PAR (fotosynthetisch actieve straling) en infrarood. Zoals de naam al aangeeft, is alleen PAR belangrijk voor de groei. De helft van de zonne-energie zit in het infraroodstuk. Daarmee draagt het infrarood belangrijk bij aan de opwarming van de kas. Omdat het toch niet nodig is voor de fotosynthese, is wegschermen van infrarood (warmtestraling) een goed idee. Geschikte coatings hiervoor zijn ReduHeat en ReduFuse IR.
Lichtkleur bepaalt ontwikkeling
De kleur van het licht is ook bepalend voor de ontwikkeling van het gewas: hoe ver het strekt, hoeveel het vertakt, wanneer het gaat bloeien enz. Voor de fotosynthese is de intensiteit van het licht van groot belang, maar voor het sturen van de ontwikkeling is een veel zwakker lichtsignaal voldoen. Een klein beetje rood licht in een lange nacht is bijvoorbeeld al voldoende om chrysanten vegetatief te houden.
Bij het stuureffect van licht gaat het altijd om de verhouding tussen kleuren. Bijvoorbeeld de verhouding tussen rood en verrood. Meer rood zorgt voor compacte planten. Ook de verhouding tussen rood en blauw is van belang. Bij roos zorgt minder blauw (en dus meer rood) juist voor iets langere stelen.
Uit dit voorbeeld blijkt al dat het vaak niet simpel ligt: meer rood zorgt namelijk in het ene geval voor compactheid, en het andere juist voor strekking. Daarom is het goed om te bedenken dat het altijd om kleurverhoudingen gaat.
In de praktijk is het lastig om te sturen met lichtkleuren. Er is immers al een ruime hoeveelheid zonlicht aanwezig. Wil je overdag de verhoudingen veranderen, dan heb je vaak veel licht van de gewenste kleur nodig. SON-T lampen bevatten zoveel rood licht, dat bij weinig daglicht er wel degelijk een rood-licht effect te zien valt.
Doorbelichten tijdens de schemering (om de verhouding rood/verrood te veranderen) kan leiden tot compactere planten, zo blijkt uit onderzoek van Wageningen University & Research bij fuchsia.
Een aantal rozentelers heeft inmiddels goede ervaringen met de coating ReduFlex Blue die blauw licht deels tegenhoudt. Ze oogsten onder deze coating langere rozen. Het is hierbij de verhouding rood/blauw die voor dit effect zorgt.
Er zijn veel interessante ontwikkelingen op het gebied van lichtkleuren, maar praktijktoepassing of vertaling van resultaten naar andere gewassen is nog vaak moeilijk. Zo heeft Wageningen University & Research spectaculaire resultaten bereikt door tomaten onder extra verrood licht. De planten stuurden meer assimilaten naar de vruchten. Onduidelijk is of zulke resultaten te vertalen zijn naar siergewassen zoals gerbera of roos.
